10 năm, một chặng đường phát triển

Vượt qua bao khó khăn, Nhân dân ta đã vươn lên, từng bước đẩy lùi đói nghèo, so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Tên tuổi Việt Nam ngày càng được xướng danh nhiều hơn trong các bảng xếp hạng tốp đầu trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, khoa học, y tế, giáo dục… Đây là thành quả của sự kết tụ và giao hòa, thể hiện tinh thần đoàn kết gắn bó keo sơn, máu thịt giữa các dân tộc anh em, trong đó có sự nỗ lực không nhỏ của đồng bào DTTS. Chỉ chiếm gần 15% dân số, nhưng đồng bào DTTS đã và đang góp phần to lớn vào tiến trình phát triển của đất nước.

10 năm thực hiện Quyết tâm thư của Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ I (năm 2010), toàn Đảng, toàn dân Việt Nam, đặc biệt là đồng bào DTTS và miền núi đã nỗ lực vươn lên phát triển bền vững. Nhờ vậy, hàng năm, tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS&MN giảm 2-3%; các xã, thôn đặc biệt khó khăn giảm 3-4%; các huyện nghèo giảm 4-5%, có nơi giảm trên 5%; giai đoạn 2015- 2019 đã có 22 huyện, 1.254 xã, 1.298 thôn, bản ra khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn. Vùng DTTS&MN đã có 1.052 xã (chiếm 22,3%) đạt chuẩn Nông thôn mới, trong đó có 106 xã từ đặc biệt khó khăn phấn đấu trở thành xã Nông thôn mới; có 27 huyện ở vùng DTTS&MN (chiếm 6%) đạt chuẩn Nông thôn mới. Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức là người DTTS chiếm khoảng 14,5%, trong đó giữ chức vụ lãnh đạo quản lý các cấp chiếm 17,2%. Quốc hội khóa 14 có 86 đại biểu là người DTTS, chiếm 17,4%. Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng người DTTS khóa XII là 17 đồng chí, chiếm 8,5%. Đại hội các đảng bộ trực thuộc Trung ương nhiệm kỳ 2020-2025 đã bầu chọn số lượng cấp Ủy viên, Ban Thường vụ, Bí thư cấp ủy người DTTS cao hơn so với nhiệm kỳ trước. Tỷ lệ đảng viên người DTTS tăng từ 10,94% năm 2012 lên 11,98% năm 2019. Hiện nay, 100% cơ quan, trường học, bệnh viện, xã, phường, thị trấn và các doanh nghiệp Nhà nước ở vùng DTTS&MN có tổ chức Đảng làm hạt nhân lãnh đạo…

10 năm là cả một chặng đường với biết bao nỗ lực để đổi thay. Trong quá trình đó, với sự quan tâm sát sao của Đảng, Nhà nước; sự nghiêm túc thực thi nhiệm vụ của các cấp ủy đảng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là với quyết tâm cao của đồng bào DTTS, nơi đất khó đã nảy mầm, trổ hoa, những hoàn cảnh đặc biệt khó khăn đã dần được tháo gỡ và đã có không ít những tấm gương vượt khó thoát nghèo bền vững, vươn lên làm giàu chính đáng.

Ý chí quyết tâm và tinh thần đoàn kết vươn lên được thể hiện sâu đậm trong Quyết tâm thư của Đại hội các DTTS lần thứ II diễn ra ngày 3-4/12/2020 tại Thủ đô Hà Nội. Trong đó nêu rõ: “Đồng bào các DTTS nhận thức sâu sắc rằng, đại đoàn kết toàn dân tộc là truyền thống cực kỳ quý báu, là nét đẹp văn hóa, là động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định, bảo đảm cho sự thắng lợi và phát triển bền vững đất nước, khẳng định đồng bào các DTTS là máu thịt của dân tộc Việt Nam, một bộ phận không thể tách rời của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; các thế lực thù địch dù xảo quyệt đến đâu cũng không thể chia rẽ được khối đại đoàn kết của chúng ta”.

Mục tiêu đặt ra trong chặng đường mới được Đại hội nêu ra rất ngắn gọn, rõ ràng: các dân tộc Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, hội nhập, phát triển. Cụ thể hóa các mục tiêu là: hướng tới nâng mức sống và trình độ, tầm vóc, thể trạng của người DTTS; phát huy giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; giảm tỷ lệ hộ nghèo, tạo sinh kế bền vững, xây dựng hạ tầng cơ sở và ổn định an ninh, trật tự vùng đồng bào DTTS&MN, cố gắng giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và biến đổi khí hậu…

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình phát biểu khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ II

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh: “Đại hội cấp tỉnh và các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương đã chọn cử được 1.592 đại biểu ưu tú về dự Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ II, đủ đại diện của cả 54 dân tộc, đại diện lãnh đạo các cấp, nhân sĩ trí thức, văn nghệ sĩ, tướng lĩnh quân đội, công an, Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động, doanh nhân, nghệ nhân, người có uy tín… thể hiện tinh thần đại đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, góp phần vào thành công của Đại hội chúng ta”.

Đại hội đại biểu toàn quốc các DTTS lần II là diễn đàn giao lưu, học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa các dân tộc, là đợt sinh hoạt chính trị, xã hội sâu rộng nhằm nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin và sự đồng thuận của đồng bào các dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng trước thềm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Những ngày diễn ra Đại hội, gần 1.600 đại biểu gồm đủ thành phần dân tộc, nghề nghiệp, trình độ; đủ cơ cấu về giới, về độ tuổi… đại diện cho 54 dân tộc Việt Nam rạng rỡ diện trang phục truyền thống tự tin sải bước trên thảm đỏ tiến vào Hội trường. Trong đó, đại biểu cao tuổi nhất dự Đại hội là cụ Huỳnh Phến, 91 tuổi (Sóc Trăng), đại biểu trẻ tuổi nhất là em Nguyễn Đăng Lộc, 18 tuổi (Bình Phước). Các đại biểu cùng chung niềm hân hoan tự hào, hạnh phúc và vinh dự khi được đại diện cho đồng bào dân tộc mình về dự Đại hội, góp ý chí vào những quyết sách quan trọng của Đại hội hướng tới chặng đường mới, tương lai tươi sáng.

Với chủ đề: “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp đỡ nhau, phát huy nội lực cùng phát triển với đất nước”, Đại hội đã đánh giá những thành tựu, kết quả thực hiện chính sách dân tộc, công tác dân tộc giai đoạn 2010-2020, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm, tiếp tục hoàn thiện chính sách dân tộc, đưa ra phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp công tác dân tộc giai đoạn 2021-2030.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Ủy ban Dân tộc

Tại Đại hội, Ủy ban Dân tộc vinh dự được nhận Huân chương Lao động hạng Nhất của Chủ tịch nước trao tặng. Ngoài ra, Chủ tịch nước đã quyết định trao 15 Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc, tiêu biểu; 03 Huân chương Đại đoàn kết cho các cá nhân. Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cho 34 tập thể và 48 cá nhân có những đóng góp cho sự nghiệp phát triển các DTTS Việt Nam.

Kết thúc 10 năm - một chặng đường nỗ lực phát triển, 54 dân tộc Việt Nam bước sang một thời kỳ mới với những thách thức mới phức tạp hơn, cam go hơn. Phát huy tinh thần “nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng chiến thắng” của lực lượng quân đội Nhân dân, đồng bào cả nước cùng quyết tâm đẩy lùi khó khăn, chiến thắng mọi cam go và thử thách để góp phần đưa Việt Nam tiến lên là một nước giàu mạnh, phát triển bền vững về mọi mặt. Trong đó, tinh thần đoàn kết dân tộc là sức mạnh to lớn, tinh thần bình đẳng, tôn trọng, hội nhập là yếu tố quan trọng làm nên thành công của toàn Đảng, toàn dân ta.

Vững mãi niềm tin theo Đảng

Từ Đại hội đại biểu các DTTS lần thứ Nhất năm 2010 đến nay, Đảng và Nhà nước tiếp tục ưu tiên đầu tư phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, thực hiện thắng lợi Quyết tâm thư Đại hội lần thứ Nhất. Điều này thể hiện qua hàng loạt những chủ trương, quyết sách của Đảng và Nhà nước ta. Cụ thể:

Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp năm 2013, trong đó có 05 điều hiến định về công tác dân tộc. Trong 10 năm (từ năm 2010), Quốc hội đã ban hành 62 luật với 196 điều, điều chỉnh các nội dung liên quan đến công tác dân tộc và chính sách đầu tư phát triển KT-XH vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn.

Từ năm 2010 - 2019, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 118 nghị định, nghị quyết, quyết định về công tác dân tộc, trong đó có 54 văn bản trực tiếp điều chỉnh chính sách dân tộc, bao phủ hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Thực hiện Kết luận số 65-KL/TW của Bộ Chính trị; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt với quyết tâm chính trị cao, hoàn thành Đề án và Chương trình mục tiêu quốc gia trình Quốc hội. Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV đã ban hành Nghị quyết số 88/2019/QH14 phê duyệt Đề án Tổng thể phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030; tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 phê duyệt Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2030. Đây là những quyết sách mang dấu ấn lịch sử thể hiện “ý Đảng lòng dân”, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và tình cảm sâu nặng của Nhân dân cả nước với đồng bào vùng DTTS&MN.

Cùng với đó, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc của 51 tỉnh trong vùng DTTS&MN đã ban hành 2.700 nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, quyết định chỉ đạo về công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc; tạo bước chuyển biến quan trọng về nhận thức và hành động, vì sự phát triển bền vững của vùng DTTS&MN.

Sau 10 năm, từ nguồn vốn đầu tư của Nhà nước đã xây dựng hàng vạn công trình đường, điện, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa… phục vụ đồng bào. Đến nay, 100% đường từ tỉnh đến trung tâm huyện lỵ được rải nhựa hoặc bê tông hóa; 98,4% xã có đường ô tô đến trung tâm, tỷ lệ hộ DTTS được sử dụng điện lưới đạt 96.7%; 100% xã có trường tiểu học, trung học cơ sở; 99,7% xã có trường mầm non, mẫu giáo; 99,5% xã có trạm y tế; 76,7% thôn có nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng.

Lễ chào cờ tại Đại hội

Với chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau”, Đảng và Nhà nước đã dành nhiều nguồn lực đầu tư phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN, từng bước nâng cao chất lượng sống, kiến tạo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS. Đồng thời, khuyến khích Nhân dân cả nước nêu cao tinh thần tương trợ, giúp đỡ nhau cùng phát triển. Nhờ vậy, đồng bào ta đã xây dựng một hình ảnh Việt Nam vô cùng đặc biệt, đó là: Một Việt Nam với hình ảnh đồng bào tự nguyện góp sức, góp của và từng đoàn thiện nguyện tiến lên vùng cao, vùng sâu, vùng khó cùng chính quyền địa phương giúp dân làm đường, xây trường, xây trạm... Một Việt Nam no đói có nhau, sướng khổ cùng nhau. Trong những ngày thiên tai, bão lụt hoành hành vừa qua, từng đoàn xe chở nhu yếu phẩm ngày đêm đổ về miền Trung ruột thịt. Một Việt Nam đoàn kết chống dịch như chống giặc, mà đồng bào DTTS&MN góp phần làm “phên dậu” ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh ngay từ biên giới Tổ quốc. Nhờ đó, Việt Nam là quốc gia sớm đẩy lùi sự phát triển mạnh mẽ của dịch bệnh Covid-19. Một Việt Nam tin theo Đảng, tin vào chính sách của Nhà nước nên mọi âm mưu phá hoại của kẻ thù đều lần lượt thất bại. Trong đó, đồng bào DTTS là những người quan trọng trong mắt xích bảo vệ khối đại đoàn kết toàn dân, chống lại âm mưu chia rẽ dân tộc của kẻ thù…

Tinh thần đó đã, đang và sẽ mãi mãi được phát huy theo lời dạy thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu:“Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Lai hay Ê Đê, Xê Đăng hay Ba Na và các DTTS khác đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau… Chúng ta phải thương yêu nhau, kính trọng nhau, phải giúp nhau để mưu cầu hạnh phúc. Sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt”.

Đại đoàn kết là truyền thống quý báu, cội nguồn sức mạnh dân tộc được vun đắp bằng biết bao nhọc nhằn, hy sinh, ý chí, niềm tin của lòng dân qua các thế hệ người Việt. Đồng bào DTTS và đồng bào Kinh sẽ cùng nắm tay nhau “đồng lòng chung sức, hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước ta phát triển cường thịnh, Nhân dân ta có cuộc sống ấm no, hạnh phúc”.

Từ diễn đàn của Đại hội đại biểu các DTTS lần thứ II, tinh thần đại đoàn kết sẽ được nâng tầm cao mới, trường tồn. Các đại biểu tham dự Đai hội là những nhân tố quan trọng truyền tải quyết tâm vươn lên, lan tỏa tinh thần đoàn kết và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và tiên phong trong công tác xây dựng, phát triển đất nước giàu mạnh, hùng cường. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định trong bài phát biểu tại Đại hội: “Khi riêng rẽ, mỗi chúng ta chỉ là một giọt nước. Cùng nhau, chúng ta là đại dương”: Chỉ khi cùng nắm chặt tay nhau tiến lên - 54 dân tộc anh em Con Lạc - Cháu Rồng, chúng ta sẽ xây dựng được một quốc gia hùng mạnh".